Bağlantı Elemanları Sanayici ve İş Adamları Derneği’nin (BESİAD) değerlendirme toplantısı online olarak gerçekleştirildi. BESİAD Başkanı Mustafa Tecdelioğlu’nun başkanlığında yapılan toplantı da 2020 yılında sektördeki gelişmelerin ve 2021 değerlendirmeleri konuşuldu. Toplantıda Besiad üyeleri görüş ve yorumlarda bulundular.
2021 yılında sektörde yaşanması muhtemel olan hammadde, uzun ödeme vadeleri ve kalifiye eleman sorunlarının ön plana çıktığı toplantı yaklaşık 2 saat sürdü. 2021 yılından umutlu olan sektör mensuplarının görüşleri genel olarak şu şekilde ön plana çıktı.
Mustafa Tecdelioğlu (Besiad Başkanı):
2020 yılında BESİAD’a 6 yeni üye katıldı ve üye sayımız 96 oldu. Bağlantı elemanları ithalatına ilave gümrük vergileri geldi ve bağlantı elemanları ithalatı gözetim uygulaması dışında da korunmuş oldu. Serbest ticaret anlaşması olmayan ülkelerden gelen ürünler yüksek miktarda vergilendiriliyor ancak ilave vergi oranları büyük olasılıkla tekrar düşecek ve koruma duvarı önümüzden kalkacak gibi gözüküyor. Uzak Doğu ülkelerinin teslimat sürelerinin uzun olması, navlun fiyatlarının çok artması bizim fiyatlarımızı Çin’e karşı korumaya devam ediyor.
Çin ürünlerine anti damping vergisi
2020 yılını iyimser kapattık. Özellikle ilk 6 ayda 2019’a göre ihracatta %26 gerideydik ancak yıl sonunda bu oran %4 seviyelerine geldi. 2019’da 135 bin ton ihracat yapmıştık, 2020’i 131 bin ton ile kapatıyoruz. Hedefimiz 2020’de %10-15 arasında artış ile yılı kapamaktı ama tüm dünyadaki zorluklar neticesinde geçen yıla yakın rakamlarda ihracat gerçekleştirdik. 2020’nin son aylarında ihracatta aylık bazda 11 bin tonu yakalamayı başardık.
Avrupa Birliği, Çin ürünlerine karşı yeni anti damping soruşturması başlattı. Çin ürünlerine uygulanacak bu yeni anti damping vergileri sektörümüz için önümüzdeki günlerde çok olumlu etki edecek. 5 yıl süreyle uygulanacak ama yüzde kaç olacağını şu an tam bilemiyoruz. Bu durum Avrupa’dan Türkiye’ye daha fazla talep olacağını gösteriyor.
İthalat azaldı, hammadde fiyatları yükseldi
Türk bağlantı elemanları ve özellikle BESİAD üyelerinin ürünleri kalite anlamında Almanya ve İtalya ile karşılaştırılmaktadır. Bu kalite bakımından ne kadar yol aldığımızı gösteriyor. Bağlantı elemanları ithalatı derneğimiz kurulmadan önceki dönemde 150 bin ton iken 2020 yılında 55 bin tona geriledi. Aylık ithalat 5 bin ton seviyelerine geldi. Üretilen ürün çeşitleri artıp, hammadde üretip çeşidimiz çoğaldıkça ülkemizde her türlü bağlantı elemanı üretilecektir. Çelik üretiminde ülkemiz Avrupa’da 1. dünyada 6. konumuna geldi. Çelik üretimi ne kadar artarsa bizim de ürün çeşitlerimiz çoğalıyor ve kendimizi daha güvende hissediyoruz. Fakat hammadde fiyatlarımız oldukça yükseldi ve hammadde tedariğinde sıkıntılar yaşıyoruz.
Çelik fiyatlarında 2021’in ikinci çeyreğinin ortalarına kadar düşüş olmayacağını düşünüyorum. Çeliği zaten zor bulduğumuzu ve pahalı aldığımızı söylerken birde bunlar yaşanırsa sektörümüz için iyi bir haber olmadığını görüyoruz. Bu dönemde finansman bulmak da kolay değil. 2021 yılı Nisan ve Mayıs ayları için şimdiden çelik siparişlerimizi vermemiz gerektiğini düşünüyorum.
Sektör olarak bizim Kardemir’e, Kroman Çelik’e, Diler Çelik’e, İçdaş’a, İsdemir’e de ihtiyacımız var. En temel girdimiz hammadde, bu nedenle bu firmalar bizim için önemli. Hammadde de dışa bağımlılığımız ne kadar az olursa, o kadar çok ihracat yaparız ve o derece başarılı oluruz. İlişkilerimiz daha iyi şekilde devam edecek. Sizler üreteceksiniz, bizler de satacağız ve beraber yol alacağız.
İnsan kaynağı ve uzun vadeli satışlar sektörümüzün önemli sorunları
URGE projelerimiz pandemiden dolayı askıya alındı. Haklarımız 3 yıl itibariyle saklı kalacak şekilde ertelendi. Diğer önemli sorunlarımızdan biri de kalifiye eleman sorunudur. İki ayrı Endüstri Meslek Lisesi ile stajyer öğrenci programı başlattık ve protokoller imzaladık. Ancak yüz yüze eğitimler durdurulduğu için stajyer öğrenci konusunda şimdilik bir ilerleme olmadı.
Kendi şirketlerimizde de satın almalara baktığımızda aldıklarımız peşin ama sattıklarımızın vadeli olduğunu görüyorum. Vadelerin 1- ayı geçmeyecek şekilde kesinlikle düşürülmesi gerekiyor. Bu sorununu sektör olarak kendi aramızda çözmeliyiz ve bu konuya bir düzenleme getirmemizin gerektiğini düşünüyorum. Almanya’da 60 gün kuralı var, çek veya senet yok. Vadeli işler Almanya’da 60 gün ile sınırlandırılıyor. Benzer bir uygulama üzerinde konuşmamız gerekiyor.
Kroman Çelik / Gürkan Türkaslan:
Pandeminin etkisi ile Mart ayında işlerde hızlı düşüş oldu. Taleplerin azalınca bu durum fiyatlara yansıdı. Ana pazarlarımız konumundaki Avrupa, Afrika, Orta ve Kuzey Amerika’daki alıcılar ve stokçular ellerindeki malları açığa satış yaptılar ve fiyatların düşmesine kendilerini hazırladılar. Türkiye’deki bazı çelik üreticileri tarafında da açığa satış yapıldı. Orta ve Güney Amerika’daki üretimler ciddi oranda azaldı. Çin’de kapanmalara gidilince sevkiyatlar aksadı. Amerika, Avrupa ve Çin tarafında yaşanan parasal genişlemeler sermaye birikimine neden oldu. Pandeminin etkileri azalınca Uzak Doğu’da yatırımlar arttı ve Çin’de hızlı bir tüketim başladı. Çin’den talep artınca Türk üreticiler Çin’e ürün göndermeye başladılar.
Ayrıca Singapur ve Hong Kong Türkiye’den ciddi tonajlar da çelik satın aldılar. Şuan hala Türkiye’den Uzak Doğuya gidecek yaklaşık 450 bin ton sipariş var ve bu alımlar Mart ayına kadar gerçekleşecek. Çin’de navlun artışı olunca, Çin’den ithalat yapan bölgelerin de Türkiye’nin ihracat gündemine oturmasını sağladı. 2019 senesinde 50 milyon ton ihracat fazlası vardı, bu rakam 10 milyon tona düştü. 2021’nin ilk çeyreğinin satışlarını %90 olarak tamamlamış durumdayız. İkinci çeyrek de ise Çin’in hurdaya uygulamış olduğu vergiyi kaldırmasıyla hurda fiyatlarının da yükseleceğini öngörüyoruz.
İç piyasada ki talepsizlikten dolayı 2019 Mart ayında çok ciddi anlamda ihracata yöneldik ve ihracat bağlantıları yaptık. Haziran’dan sonra içerideki talep canlanmaya başlayınca bizler mevcut ihracat bağlantılarını minimize ettik. Sizleri çalışır durumda tutmak bizler için önceliklidir. Bizler son 6 aydan beri mümkün olduğunca sizlerden gelen talepleri zamanında karşılamaya çalışıyoruz ve sizlerle beraber hareket etmeyi tercih ediyoruz. Stok tutma gibi durumumuz bundan sonra olmayacak. Bundan sonra sizlerin satın alma planlarını çeyrek yıl bazında yapmaları ve buna göre sipariş vermeleri gerekecek. Avrupa’da olduğu gibi Türkiye’de de anlık satışlar minimize olmaya başlayacak. Kroman Çelik olarak bağlantı elemanları sektörü hizmet verdiğimiz öncelikli sektördür.
Kardemir / Kaan Kozulu:
Yapılan öngörülerde hurdadaki %2’lik farkın kalkmasıyla Türkiye’nin 20 milyon ton ithalatı olacağıdır. Çin’den 2021’de ithalat minimum 12 milyon ton olacağını tahmin ediyoruz. Bu dönemde ilk defa Finlandiya’dan hurda geldi. 5 sene içerisinde Çin’in hurda ihracatının 200 milyon ton olacağı öngörülüyor. Bu da Çin’in hurda ithal eder bir ülke olacağı ve hurda fiyatlarının artacağını gösteriyor. Çin’in bu vergiyi kaldırması fiyatların yükselmesine neden olacaktır. Dolayısıyla hurdaya bağlı olarak Türkiye’de de fiyatların artışı kaçınılmaz olacak gibi gözükmektedir.
İtalyan ortağımız filmaşinden yıllık 350 bin ton parlak çelik çubuk ve paslanmaz tel üretiyor. Biz onlardan çubuk alırken basit bir sistem uyguluyoruz. Bir baz fiyat açıklıyorlar ve bu baz fiyat çok değişmiyor. Fatura tarihindeki hurda tutarını ekliyorlar. Hurda tutarı büyük çelik üreticileri tarafından deklare ediliyor. Paslanmaz olursa o ayki nikel ile ilgili ilaveyi yapıyorlar. Avrupa bunu yapabiliyorsa biz neden yapmayalım. Bizim çelik üreticilerimiz bu tür fiyatlandırmaya geçebilirler mi?
Bağlantı elemanları sektörü Kardemir’in daha önce hitap ettiği sektörlerden farklı bir sektör. Dolayısıyla alışılmış pratiklerin bu sektöre dayatılmasının doğru fikir olduğunu düşünmüyorum. Bu sektörün pratikleri ile hareket etmek gerekiyor.
Kroman Çelik / İsmail Büyükaydın:
Çelikte ki fiyat artışları bağlantı elemanı üreticilerine beklenildiğinden fazla ödeme yükü getirmektedir. Üretim tesislerinin belli bir kapasitesi olduğu için önümüzdeki 6 ayın bu fiyatlarda olacağını tahmin ediyoruz. Hem bağlantı elemanı üreticilerinden hemde diğer sektörlerde ki müşterilerimizden alınan siparişler üretim kapasitemizi dolduruyor. İhracat ile birlikte ileriye doğru terminli satışlar yapıyoruz.
Önceliği mevcut müşterilerimize vererek satış yapıyoruz. Tüm taleplere cevap vermeye çalışıyoruz, Firmaların ileriye dönük sipariş vererek bağlantı yapmak zorunda kalmaları finans zorluğu getirecektir ama bunun yararlı olacağını düşünüyorum. Çünkü uzun vadeli planlı çalışmanın bizim üretim planlarımıza da katkı sağlıyor. Firmalar hala çelik üreticileri ile bağlantı yapmadılarsa biran önce yapmaları onların adına doğru olacaktır.
Rotsan / Muzaffer Akyüz:
Bizim hammadde kullanım miktarımız %75 civarında, filmaşini fabrikamıza indirdikten sonra üretim süreci çok kısa sürüyor. Bu bizi çok etkiliyor ve sattığımız malı bir hafta sonra tekrar yerine koyamıyoruz. Bu sektör zaten uzun vadeler ile çalışıyor, birde hammaddeyi 3-4 ay önden ödemek bizi çok zorlayacak.
Nurtel Tel / Gökhan Ulaşan:
2021’in ilk üç ayı fiyatların yükselmeye devam edeceğini gösteriyor. Ancak bu konuşmalardan ikinci çeyrekte de devam edeceği anlaşılıyor. Bu nedenle kontratlı çalışmak ilk 6 ayda bize bir zarar vermeyecektir. Geçtiğimiz yıllarda filmaşin fiyatları çok yüksekti ve sonrasında şok düşüşler oldu. Yapmış olduğumuz kontratların firmalara çok zararı oldu, o malları zararına satmak zorunda kaldık. Filmaşin üreticilerine şunu sormak istiyorum. Son bir yıllık dönem içinde iç piyasaya verdiğiniz ürün miktarlarında bir kısıtlama yaptınız mı?
Kroman Çelik / Haldun Uğurluoğlu: Türkiye’deki en yüksek kangal üretim kapasitesine sahip firmayız. 1 milyon ton/yıl kangal tel üretim kapasitemiz var. İhracat ve iç piyasa için ayırdığımız miktarlar bellidir. Genellikle iç piyasaya pozitif ayrımcılık yapıyoruz. Özellikle iç piyasadan gelen özel kalite ürünler, özel üretim teknikleri isteyen kaliteler bizim için önceliklidir. Tüm müşterilerimizden ileri tarihli ve uzun vadeli bağlantılar alıyoruz. Aldığımız siparişlere yönelik üretim yapıyoruz. Fiyatımızı satışa hiçbir zaman kapatmadık. Şimdiye kadar müşterimize elimizdeki hammaddeye göre fiyat verdik ve ona göre sipariş aldık.
2020 Aralık ayında bağlantı elemanları sektörüne yaptığımız satış en yüksek seviyeye ulaştı.. 2021 Ocak ayında bu sevkiyat miktarını da aşacağız gibi görünüyor. Bağlantı elemanları sektörüne desteğimizin artarak devam etmesi şirket politikamızdır. 800 bin tonları üreten bu sektörün milyon tonlara ulaşacağını düşünüyorum. Yatırım yaparak üretim yaparak sizleri destekliyoruz. Firma olarak bağlantı elemanları sektörünü yıldız sektör olarak görüyoruz.
Bimeks Çelik / Tuğrul Gökağaçlı:
Bankalar ve çelik üreticileri ile iki haftadır görüşüyorum. Çelik üreticileriyle yeni bağlantılar yapmak istediğimde limitlerimi artırmamı söylüyorlar. Bankalara döndüğümde ise tamam artıracağız diyorlar. Bankalarla işlerimi bitirip geri döndüğümde çelik üreticilerden aldığım fiyatlar artmış oluyor. 3 aylık veya 6 aylık öngörülerle çelik talep ettiğimiz zaman bize nasıl bir fiyatlandırma yapacaklar, bizden ne talep edecekler bilmiyoruz. Nisan ve Mayıs ayları için bize fiyat verebilecekler mi? Hangi fiyatlarla bize dönecekler bunları bilmek istiyoruz.
Bizim parlak çelik çubuk satışımızın en büyük alıcı kitlesi otomotiv yan sanayisidir. Bize gelen kesin ve tahmini alım listelerinde Haziran sonunu programlayabiliyorlar. Bursa’daki büyük yan sanayi firmalarından biriyle yaptığım görüşmede bunu inandırıcı bulmadığımı söylediğim. Müşterimiz, biz de otomotiv fabrikalarından aynı öngörüleri alıyoruz ve o nedenle size bu öngörüleri aktarıyoruz dedi. Yani otomotiv sektörünün Haziran ayına kadar miktar artırarak gideceğini söyleyebilirim.
Fransa’da Ticaret Bakanlığının vadeli satışlarda 45 gün gibi maksimum bir süre getirdiğini duydum. BESİAD üyeleri kendi aralarında karar alarak bir centilmenlik anlaşması ile vade düzenlemesine gidebilir. Ticaret Bakanlığı nezdinde bu konu gündeme alınabilir. Fransa örneğinden hareketle böyle bir konu gündeme getirebiliriz.
Sözleşmelerde ve bağlantılarda farklı fiyatlandırma metotları öne çıkabilir. Mesela 6 aylık hammadde anlaşmalarında 3 ay sonra hurdanın hareketlerinin belli bir yüzdesi artı veya eksi olarak malzeme fiyatına yansıtılabilir. Bu durumda hammadde alan sanayicilerimiz fiyatlar düşerse düşmesinden çıkarsa çıkmasından yararlanabilir.
Berdan Cıvata / Hasan Şemsi:
Rüzgar türbinlerinin taban plakaları için saca ihtiyacımız oluyor ama maalesef bulamıyoruz. Bazı malzemeleri bulmakta zorlanıyoruz. Biz proje bazlı çalıştığımız için maalesef hammadde stoğu tutamıyoruz. Her teli bulamıyoruz, hammadde sıkıntılarını biz de yaşıyoruz. Filmaşinde olduğu gibi yuvarlak çubukta da fiyatlar yükseliyor.
Bolt Bağlantı / Remzi Topuk:
Mart, Nisan ve Mayıs’taki duraklamadan sonra hem otomotiv sektörünün hem de bizim sektörümüzün hedeflediği rakamlara ulaştığını düşünüyorum. Birçok sektörde yaşanan sıkıntıların sektörümüz açısından yaşanmadığını ve 2020’nin iyi geçtiğini söyleyebilirim. Otomotiv sektörü önümüzdeki sene için de iyi olacak gibi görünüyor, otomotiv 2022-2023 yılları projeleri için çalışılıyor. Tedarik zincirleri konusunda bazı sıkıntılar olabilir. Sadece üretim anlamında değil, yönetim aşamalarında da sektörümüz belli bir bilinç ve tecrübeye ulaştı. 2021 yılının daha iyi olacağını ama kolay bir yıl olmayacağını düşünüyorum.
Obel Cıvata / Tugan Nacaroğlu:
Ağırlıklı olarak otomotiv sektörüne ürün yapıyoruz. Ürün adedi olarak 2021 yılı için daha iyi olacağını öngörüyoruz. 2021’de geçen yıla göre %20’ye yakın artış olacağını düşünüyoruz.
Has Vida / Tolga Karaağaçlı:
Besiad’ın yeni web sitesine başlayalı 6 ay oldu ve hızlı ilerleyemiyoruz. Yeni site bütün üyelerimizi ve sektörümüzü temsil edecek. Böyle bir siteyi ortaya çıkarmak kolay olmuyor. Yiğit Deniz, Sinan Topuk, Nihat Tecdelioğlu, Demet Yeşilaltay ve Semih Özölçer ile bu konuda çalışıyoruz. Şubat ayında web sitemizin yenilenmesini tamamlamış olacağız.
MS Vida / Mahmut Öztürk:
Önümüzdeki dönem otomotiv sanayiyle ilgili öngörülerimiz pozitif yönde ve beklentilerimiz yüksek. Siparişlerde artışlar oldu. Ara eleman en önemli sorunumuz olmaya devam ediyor. Beyaz yaka bulmakta sorun yaşamıyoruz ama mavi yaka çalışanı bulmakta zorlanıyoruz. Her şeyimizi pandemiye göre düzenledik. Bunu dünya da bu şekilde yapıyor. Hammadde fiyatlarının yükseleceğini öngörüyorum. Daha çok kurumsal müşterilerle çalıştığımız için minimum 3 ay ve daha fazla süreli olarak anlaşmalar yapıyoruz. Bu konuda biraz daha rahatız. Hammadde fiyatlarında 1. ve 2. çeyrekte artışın süreceğini, 3. Çeyrekte ise daha stabil bir fiyatlama olacağını, daha sonra da fiyatlarda düşüş olacağını öngörüyorum.
Müşterilerimizle konuştuğumuzda İtalya ve Türkiye’deki imalatçılarda yoğunluk olduğunu ve terminlerin bu iki ülkedeki firmalarda uzadığını söylüyorlar. Bizim aldığımız talep yoğunluğunun Avrupa ve diğer ülkelerdeki imalatçılarda olmaması sektörümüzün Avrupa’da önde olduğunu gösteriyor.
Sami Kıraç Cıvata / Sami Kıraç:
2021 yılında finans yönünden zorlanacağımız bir yıl olacak. Çünkü 3-4 ay önceden hammadde ödemesi yapıp, ürettiğimiz malı 6 ay vadeli satıp bunun altından nasıl kalkacağız. Malzeme sıkıntısı yeni değil, zaten uzun zamandır var.
Onur Montaj / Nafi Ertan:
Almanya ve Fransa’da firmalar banka ile karşılıklı anlaşıyorlar. Satıcı faturayı bankaya götürüyor. Ben mal satacağım ve alıcı 60 gün içerisinde ödeyecek diyor. Malı alan firma 45 günde öderse faizini satan firma kendi ödüyor. Eğer 60 günü geçerse faizi alan firma ödüyor. Banka takip ettiği için firmalar paranın ödenip ödenmediğini bile sormuyor. Sistem böyle işliyor.
Es Metal / Serkan Berber:
Hammaddeye ulaşımda sıkıntı yaşamamış olsaydık en az 2,5 kat daha fazla ürün satabilirdik. İnanılmaz bir talep var. Finansman konusu büyük bir sorun ama yine de 2021 yılı için umutluyuz. Farklı sektörden farklı talepler alıyoruz. Işığı gördüğümüz için de yatırımlar yapıyoruz. Hammadde sorunu konusunda Nisan - Mayıs aylarında daha rahat ulaşacağımızı düşünüyorum. Şuan 3 tane daha makine yatırımımız var. Hammaddeye ulaşabilirsek sektör olarak kademe kademe milyon tonlara ulaşacağımızı düşünüyorum.
Mehmet Abacıoğlu:
2020’de sadece Almanya’da 2 tane yüksek tonajlı çalışan fabrika kapandı. Bunların da etkileri sipariş olarak bizim üreticilerimize ve özellikle de büyük çaplı çalışan firmalara yansıyacaktır.
Atlas Vida / Selçuk Mataracı:
7-8 ay vadeli satış yaparak önünüzü nasıl görebiliyorsunuz diye 2019 değerlendirme toplantısında da söylemiştim. Mal alırken her şeyimizi dolar bazında peşin alıyoruz ve TL bazında satıyoruz. Haksız rekabetlere maruz kalıyoruz. Malımızı satıyoruz ama yerine aynı maliyetle mal koyamıyoruz. 2021 yılını 2020’den daha iyi olacağını düşünüyorum. Ancak vade konusunu meslektaşlarımızın ciddi şekilde düşünmesi gerekiyor.
Taşkazan / Kerim Taşkazan:
Vade konusunda herkes gibi bizde mağdur olduğumuz için bu konuda konuşulması bizleri mutlu etti. Konya Sanayi Odası’nın düzenlemiş olduğu toplantıda da aynı konular konuşuldu. Sattığımızı yerine koyamıyoruz. Sorunlarımız genel olarak aynı ve bu konularda çözüm üretilirse sektör olarak daha iyi yerlere geleceğimiz kanaatindeyim.
